Στην τελευταία γενική συνέλευση, όπου βρεθήκαμε προσωπικά, παρατηρήσαμε πράγματα και καταστάσεις που μας έκαναν να αναρωτηθούμε, αν η επιλογή για συμμετοχή στο δίκτυο ήταν εσφαλμένη, σε σχέση ακόμη και με αυτονόητα προσδοκώμενα. Το πράγμα λειτούργησε σωρευτικά στις μέχρι τώρα άσχημες εμπειρίες, σχετικά με την έννοια της αλληλεγγύης. Στη συγκεκριμένη συνέλευση, ενώ έμπαιναν ζητήματα ιδεολογικοπολιτικού περιεχομένου στη σύνταξη του καταστατικού και συνεπώς ο καθένας πρέπει να σκεφτεί κοινωνικά παραμερίζοντας το προσωπικό συμφέρον, το οποίο προκύπτει από το γενικότερο καλό, συνέβαινε το αντίθετο. Οι υποστηρικτές της ανταλλαγής μιλούσαν με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον και κάποιοι άλλοι παρά την αρχική τους θέση, στο τέλος έστριψαν να προλάβουν την κούρσα των συμφερόντων. Το γεγονός ότι επικράτησε τελικά η έννοια της ανταλλαγής έναντι αυτής της αλληλεγγύης, επιβεβαιώνει τα παραπάνω. Η ανταλλαγή όμως που δεν τοποθετείται στο πλαίσιο της αλληλεγγύης, είναι μια καπιταλιστική διαδικασία με ο,τι μπορεί αυτή να συνεπάγεται. Φερ' ειπείν η σημερινή κρίση που βιώνουν οι περισσότεροι αλλά λίγοι καταλαβαίνουν τη σημασιολογική της διάσταση, είναι αποτέλεσμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης, πράγμα που επικρατεί τελικά στο δίκτυο στην ελλαδική του όμως εκδοχή. Άλλοι ήταν οι σκοποί ίδρυσης και λειτουργίας του δικτύου και άλλους σκοπούς βρέθηκε εντέλει να εξυπηρετεί.
Η στρέβλωση αυτή οφείλεται βασικά αφ' ενός διότι δεν δόθηκε προτεραιότητα στην ανάπτυξη νέων κοινωνικών σχέσεων, αλλά δόθηκε στην οικονομία και αφ' ετέρου σε αρκετά απ'τα ενεργά μέλη που σκέφτονται καπιταλιστικά και επιδιώκουν την ανταλλαγή για το κέρδος μετερχόμενοι ακόμη και λωποδυσιακούς τρόπους. Υπολογίσαμε πρόχειρα κάποια πράγματα και διαπιστώσαμε ότι στα διατροφικά είδη, κάποιοι αποκομίζουν ακόμη και πάνω από 100% κέρδος με πληρωμένα ωρομίσθια παρασκευής. Ανάλογες λωποδυσιακές κερδοσκοπικές ανταλλαγές πραγματοποιούνται γενικώς, ο καθένας έχει εμπειρία μέσα στο δίκτυο. Το δίκτυο στήθηκε για να βοηθηθούν άνθρωποι ν' αντιμετωπίσουν την κρίση, αλλά οι ίδιοι άνθρωποι κλέβουν ο ένας τον άλλον. Οι εξαιρέσεις που αντιστέκονται και κρατάνε ηρωικά το δίκτυο σε λειτουργία, είναι ζήτημα χρόνου να εγκαταλείψουν απογοητευμένοι κι απηυδισμένοι. Το όλο πράγμα περιέχει στοιχεία σχιζοφρένειας, ατυχώς όμως δεν είμεθα ψυχίατροι. Έτσι λοιπόν, θα ιδούμε εδώ κοινωνικά και πολιτικά το "δικτυακό" αυτό φαινόμενο και όσοι προβάλουν αστήρικτες αντιρρήσεις ή, δεν κατανοούν δήθεν τι λέμε, ας επισκεφτούν ψυχίατρο.
Προσωπικά προσήλθαμε στο δίκτυο, διότι μας τράβηξε η έννοια της αλληλεγγύης κι όχι βέβαια της ανταλλαγής την οποία έτσι κι αλλοιώς βιώνουμε όλη μας τη ζωή. Κάποια έννοια ανταλλακτικής οικονομίας νομίζαμε υπεννοεί ο τίτλος, ανεξαρτήτως της ύπαρξης μέσου ανταλλαγής, αφού υπάρχει κι η έννοια της αλληλεγγύης από δίπλα. Η πρώτη ανταλλαγή δεν έγινε διότι, λέει, δεν είχαμε ΤΕΜ κι έτσι φύγαμε νηστικοί απ' το δίκτυο. Στη συνέχεια, αντιληφθήκαμε την απροκάλυπτη λωποδυσιακή συμπεριφορά, ορισμένοι μάλιστα θρασύτατοι επιδιώκουν να πουλήσουν το προιόν τους ακριβότερα της αξίας του και πιέζουν άλλους ν' αγοράσουν τα προιόντα τους φθηνότερα. Με μεγάλη έκπληξη, είναι αλήθεια, στην πρώτη συνέλευση που συμμετείχαμε ακούσαμε πως το φαινόμενο της λωποδυσίας ήταν σε όλους γνωστό, με τη διαφορά ότι το φαινόμενο ονομάζονταν αισχροκέρδεια. Καθόλου τυχαίο που ονομάζεται έτσι. Ως γνωστόν η αισχροκέρδεια ακούγεται συχνά στη καθημερινή ζωή στον ελλαδικό χώρο δεκαετίες τώρα (ίσως πριν το πόλεμο κι ακόμη βαθύτερα σε χρόνο) εναντίον της οποίας δρούσε η αγορανομία επιβάλλοντας πρόστιμα ή, οδηγούσε ακόμη και σε δίκες. Ο όρος αισχροκέρδεια όμως περιέχει την έννοια του κέρδους και βασίζεται σ' αυτήν, δηλαδή αυτός που διώκεται δεν διώκεται για το κέρδος καθαυτό, αλλά για το υπερβολικό, το αισχρό κέρδος. Προυποτίθεται το κέρδος ως αυτονόητο και θεμιτό, διότι η ανταλλαγή εδώ γίνεται σε καπιταλιστικά πλαίσια. Γίνεται δηλαδή με όρους που επιβάλλονται από την καπιταλιστική οικονομία του ολοένα και μεγαλύτερου κέρδους. Στον καπιταλισμό λοιπόν ευνοείται το κέρδος αλλά στο ελλαδικό καπιταλιστικό φαινόμενο ευνοείται η αισχροκέρδεια. Γι αυτό συστάθηκε κι η αγορανομία, πλην όμως δεν θα μπορούσε να καταφέρει κάτι διότι δεν είναι ζήτημα καταστολής αλλά ζήτημα παιδείας και εκπαίδευσης. Ως γνωστόν,στην ελλάδα υφίσταται ένα καθεστώς γενικής κοινωνικής λωποδυσιακής υφής από την ίδρυσή της ως κράτος. Ο καθένας κλέβει τον άλλον, το κράτος κλέβει τον καθένα και όλοι μαζί το κράτος, με τους κρατούντες να κλέβουν τη μερίδα του λέοντος. Μια κάστα πολιτικών με εξασφαλισμένα υπουργεία από γεννησιμιού, που κληροδοτούν ψήφους και θώκους σε διαδόχους τους, που δεν παράγουν τίποτα, που ζουν σε βάρος του λαού απομυζώντας τον κρατικό κορβανά (κοινώς κουτάλα). Μέσα σ' αυτά τα ασφυκτικά πλαίσια μιας κατάστασης "ο κλέψας του κλέψαντος", δεν υπάρχει καμιά άλλη λύση επιβίωσης παρά το κλέψιμο για τον οποιονδήποτε. Ακριβώς εδώ έρχεται και η έννοια της αισχροκέρδειας να απενοχοποιηθεί, να νομιμοποιηθεί, σε βαθμό που να γίνεται αποδεκτή ως φυσικό φαινόμενο που δεν μπορεί να πολεμηθεί ούτε να εκλείψει. Σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, η λωποδυσία έχει περάσει στο DNA "έχει μπει στο πετσί τους" και δρουν λωποδυσιακά θεωρώντας πως αυτό είναι μια φυσιολογική λειτουργία του καπιταλισμού. Αξίζει εδώ μια παρένθεση: μέχρι πριν λίγα χρόνια, αν κάποιος έμπορος ήθελε να πουλήσει φθηνότερα απ' τους άλλους, καταγγέλονταν απ' τον εμπορικό σύλλογο για αθέμιτο ανταγωνισμό. Αν κάποιος ήθελε να πουλήσει ακριβότερα, ήταν ελεύθερος να το κάνει... Αυτό είναι ελεύθερη αγορά στον ελλαδικό χώρο.
Στην ελλάδα όμως δεν υπήρξε ποτέ καπιταλισμός, διότι απλούστατα δεν υπήρξε ποτέ εθνική αστική τάξη με την έννοια που αυτή υπήρξε στην ευρώπη. Δεν υπήρξε ποτέ δηλαδή μια τάξη κεφαλαιοκρατών βιομηχάνων, να αναπτύξει παραγωγικά τη χώρα επανεπενδύοντας τα κέρδη της στο εσωτερικό. Υπήρξε μόνο μια συμμορία μεγαλολωποδυτών απατεώνων, συντηρούμενη από τα δανεικά κι αγύριστα του κράτους, ενώ τα κέρδη τους τα έβγαζαν έξω πραγματοποιώντας άγριες σπατάλες, σε αγορές γοήτρου απίστευτης χλιδής μυθιστορηματικού επιπέδου. Ακόμη και σήμερα η ίδια κατάσταση συνεχίζεται, διαφθορά, διαπλοκή, συγκάλυψη, λεηλασία του πλούτου που παρήγαγε ο λαός για να πληρωθούν οι τοκογλυφοι δανειστές και να αναπληρωθούν τα κλεψιμέικα απ' τον κρατικό κορβανά, τα πάντα κατ' εντολήν και προς το συμφέρον του διεθνούς κεφαλαίου. Η κρίση που περνάμε, είναι συστημική, εγγενής του καπιταλισμού, που αντί να την επιβαρυνθούν οι καπιταλιστικές μητροπόλεις, τη διοχετεύουν στις υπό ανάπτυξη χώρες οι οποίες βρίσκονται μονίμως υπό ανάπτυξη αφού εμποδίζονται να χειραφετηθούν τεχνολογικά, προορισμένες να αποτελούν τις αναγκαίες αγορές για τη διοχέτευση των προιόντων που παράγονται στις μητροπόλεις. Η πιο πρόσφορη χώρα για τη λήψη μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης, είναι η ελλάδα λόγω της ιδιαιτερότητάς της, η οποία έγκειται στο γεγονός ότι είναι η πρώτη χώρα που ιδρύθηκε διεθνώς με αποικιακές σχέσεις εξάρτησης. Το κράτος ελλάς ιδρύθηκε με δανεικά των άγγλων, πολλές φορές στην ιστορία της τέθηκε υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο, ο πλούτος που παρήγαγε ο λαός μονίμως υπό κλοπή και εξαγωγή, γι αυτό δάνεια, δάνεια, δάνεια και η "ανάπτυξη" με την "αλλαγή" ιστορικά προεκλογικά συνθήματα. Ο διεθνής αδυσώπητος ανταγωνισμός του κεφαλαίου, επιβάλλει να γυρίσουν οι δυτικές κοινωνίες στο 1800, σε πρώιμα στάδια καπιταλιστικής ανάπτυξης και το σχέδιο αυτό ξεκίνησε απ' την ελλάδα.
Η στρέβλωση των κοινωνικών επιδιώξεων του δικτύου, συμβαίνει επειδή έχουν προσέλθει πρόσωπα που βλέπουν μόνο την ανταλλαγή χωρίς ευρώ (που δεν έχουν), πρόσωπα δυστυχώς που δεν έχουν αναπτύξει κοινωνικά κάποιες ηθικές αρχές, οι οποίες να υπαγορεύονται από πολιτικά και κοινωνικά ιδεώδη. Το πρόβλημα βέβαια στην ουσία του δεν είναι ότι υπάρχουν στο δίκτυο, αλλά το ότι έχουν καταφέρει να επικρατήσουν και αυτό αναγκάζει άλλα μέλη, να υιοθετούν ίδιες συμπεριφορές διότι άλλως πως δεν θα επιβιώσουν μέσα στο δίκτυο. Η έννοια της ανταλλαγής κάνει τον άλλον να σκεφτεί τι θα πάρει και όχι τι έχει να δώσει, "κάτι θα βρω να δώσω" σου λέει, "σημασία έχει τι θα πάρω". Μέσα στη μεταφυσική του αμηχανία απ' τη σημερινή κρίση, που εν πολλοίς του είναι ακατανόητη, οδηγείται στο δίκτυο έχοντας κατά νου το ρητό "ο σώζων εαυτώ σωθήτω". Λογικό είναι μετά να μπερδεύει την αλληλεγγύη με την φιλανθρωπία, αφού μέλημά του είναι η επαναπόκτηση των προσωπικών απωλεσθέντων προνομίων. Η διαφορά της αλληλεγγύης με την φιλανθρωπία έγκειται στο ότι με τη δεύτερη βοηθάς συνανθρώπους χωρίς να χάνεις τα προσωπικά σου προνόμια, διατηρώντας παράλληλα την ταξική ανισότητα στην κοινωνία, ενώ με τη πρώτη στερείσαι προνόμια και προσφέρεσαι με αυτοθυσία, προκειμένου να εξισωθείς με τους συνανθρώπους σου στο όνομα της κοινωνικότητας, δηλαδή της φυσικής κλίσης του ανθρώπου για την κοινωνική ευημερία, που σημαίνει ότι δεν μπορείς να νοιώθεις χαρά όταν οι άλλοι γύρω είναι λυπημένοι. Στην ελλάδα όμως της μόνιμης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, των συνεχών εμφυλίων, του "ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε, ό,τι αρπάξουμε", του "μακριά απ' τον κώλο μας...", του μπουζουκιού και του προσωπικού καημού, στη χώρα όπου ο άλλος βιώνει απλώς και μόνο το προσωπικό του περιστατικό, επόμενο είναι να απουσιάζει πάσα έννοια κοινωνικότητας και να επικρατούν αντικοινωνικές νοοτροπίες, λωποδυσιακές συμπεριφορές, ρουφιανιές, αλληλοεξόντωση και άλλα, τα οποία συνιστούν ζουγκλική κατάσταση σε πρωτόγονο στάδιο ανάπτυξης. Καμιά απόδειξη δεν χρειαζόμαστε για τους ισχυρισμούς μας, παρά μόνο μια απλή παρατήρηση να ασκήσει κάποιος στην ελλαδική κοινωνική πραγματικότητα, την οποία προφανώς να είχε υπόψη της η Θάτσερ όταν διακήρυξε το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού (συνέπεια του οποίου ο ατομικισμός - διεθνώς ιντιβιντσουαλισμός), "δεν υπάρχουν κοινωνίες αλλά μόνο άτομα". Δυστυχώς όμως, πιθανόν αυτό να μη το μπορεί ο καθένας, διότι στην ελλάδα η παρεχόμενη εκπαίδευση και η συνακόλουθη παιδεία, είναι διαμορφωμένες έτσι ώστε να εκλείπουν από τη μέση κοινή συνείδηση οι απορίες με λογικές αναγωγές και η σκέψη με αφηρημένες έννοιες. Αν προσθέσουμε και την επιδιωκόμενη, αλλά και συμβαίνουσα, καθολική αποβλάκωση μέσω των ΜΜΕ και της διαρκούς αλλοίωσης των εννοιών, τότε έχουμε μπροστά μας το σύγχρονο ελλαδικό κοινωνικό ον, άθυρμα του διεθνούς κεφαλαίου και των εν ελλάδι εγκατεστημένων υπ' αυτού, εντόπιων εθνικών συμμοριών σε ρόλο κυβερνήσεων. Αν κάποιος νομίζει πως κρίνουμε υπέρμετρα την κοινωνική πραγματικότητα στην ελλάδα κάνει λάθος, διότι είναι η κοινωνία που έχει χάσει πλέον κάθε μέτρο. Ακροθιγώς σημειώνουμε κάποια πράγματα που χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση, αλλά εδώ είμαστε να επανέλθουμε αν χρειαστεί.
Σκοπός των όσων λέμε εδώ είναι να ξεκινήσει ένας πραγματικός διάλογος μέσα στο δίκτυο, για την συνειδητοποίηση της σύγχρονης επονείδηστης πραγματικότητας και των αιτίων της, για το κτίσιμο νέων κοινωνικών σχέσεων, δομών και θεσμών. Μέσα απ' αυτή τη διαδικασία θα γεννηθούν κι οι νέες οικονομικές σχέσεις. Η μέχρι σήμερα πορεία του δικτύου δείχνει πως αν επιχειρηθεί να αλλάξουν οι οικονομικές σχέσεις με τα υπόλοιπα να παραμένουν αναλλοίωτα, τότε θα επανέλθουν αναπόφευκτα οι οικονομικές σχέσεις που επιχειρήθηκε να καταργηθούν. Πρωτίστως πρέπει να συνειδητοποιηθεί πως η σημερινή κατάσταση δεν επιτρέπει εφησυχασμούς και σκέψεις με την προοπτική "κρίση είναι θα περάσει". Όσο γρηγορότερα και πλατύτερα δημιουργηθεί συνείδηση για την αξεπέραστη συστημική κρίση, τόσο το καλύτερο για τις σημερινές κοινωνίες και τις επερχόμενες γενιές. Η σημερινή εποχή σηματοδοτεί το κρίσιμο ιστορικό σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται ο άνθρωπος, για να περάσει στο νέο καταργώντας το παληό. Μέσα απ' αυτό το πνεύμα συστήθηκε το δίκτυο, με στόχο την αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών του, τη δημιουργία κοινωνικής δομής στη βάση της ισότητας, του αμοιβαίου σεβασμού, στη βάση των ιδεωδών που θα οδηγήσουν στη γενική κοινωνική ευημερία, την αταξική κοινωνία και την απελευθέρωση του ανθρώπου. Άλλως πως, δεν έχει κανένα νόημα ύπαρξης ένα τέτοιο δίκτυο και αργά ή, σύντομα θα καταρρεύσει. Αυτά τα πράγματα δεν μπορούν να επιτευχθούν με σχέσεις καπιταλιστικής οικονομίας και ελλαδικής λωποδυσίας, δηλαδή με περαιτέρω πολιτισμική στασιμότητα και υποκύψεις σε βάρβαρους ολοκληρωτισμούς. Για να μπορέσουν να επιβιώσουν σήμερα οι κοινωνίες, πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω η κοινωνικότητα του ανθρώπου, να λειτουργήσει δηλαδή το κοινωνικό ένστικτο του ανθρώπου που είναι η φυσική βάση επιβίωσης, συντήρησης και εξέλιξης των ανθρώπινων κοινωνιών ιστορικά. Εδώ ακριβώς έρχεται η έννοια της αλληλεγγύης, να εμποτίσει και να καλλιεργήσει συνειδήσεις, για να σμιλευτεί ανιδιοτελώς η ανάδειξη του νέου.
Χρειάζεται λοιπόν μια πραγματική γενική συνέλευση με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή, όπου θα ξεκινήσει η αναζήτηση ενός ιδεολογικοπολιτικού μπούσουλα, βάσει του οποίου θα λειτουργεί το δίκτυο εφεξής. Ας μην πλανώνται όσοι είναι υπέρ της βλακώδους άποψης "απαγορεύεται η πολιτική στο δίκτυο" ή, όσοι μπερδεύουν την έννοια της πολιτικής με την ύπαρξη των κομμάτων. Η σύσταση και λειτουργία αυτού του δικτύου αποτελεί καθαρή πολιτική πράξη. Όσοι συμμετέχουν στη λειτουργία του, δρουν πρώτα πολιτικά και κατόπιν οικονομικά ή, ό,τι άλλο. Η δρώσα λειτουργικότητα του δικτύου είναι μια γνήσια πολιτική πράξη στο πλαίσιο ενός κοινωνικού οργανισμού, με στόχο την ώθηση για την δημιουργία και άλλων τέτοιων οργανισμών, που θα είναι τα κύτταρα για τον τελικό αποτελεσμό της νέας κοινωνίας. Χρειάζεται ένας μπούσουλας με τέτοιο περιεχόμενο, σαφήνεια εννοιών και ιδεών, που θα αποτρέπει την προσέλευση των αντιθέτως σκεπτομένων ή, να αυτοαποβάλλονται όσοι κατόρθωσαν να παρεισφρύσουν μέχρι σήμερα. Η πολιτική ιδεολογία των μελών του δικτύου να συντείνει στο ενιαίο με την ιδεολογική φόρμουλα του δικτύου, για την επίτευξη εύρυθμης λειτουργίας πάντα υπό την έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ακόμη και τα σκυλιά που τα αφήνουν κουτάβια στο βουνό, σχηματίζουν αγέλη, δηλαδή μικροκοινωνία, στη βάση της αλληλοβοήθειας για την περαιτέρω επιβίωση και συντήρησή τους. Αν κάποιος δεν διαθέτει κοινωνικό ένστικτο, ας πάρει παράδειγμα τα σκυλιά. Η παρατήρηση άλλωστε της φύσης απ' τον άνθρωπο, απετέλεσε μέχρι σήμερα τουλάχιστον, τη βάση της εξελικτικής του πορείας. Το ζητούμενο είναι να ξεκινήσει ο διάλογος όχι μόνο στις συνελεύσεις αλλά και στις παρέες μας, στα σπίτια μας, στις συναντήσεις μας, σε κάθε προσφερόμενο πεδίο να ειπωθεί κάτι γόνιμο. Αυτοί που "φοβούνται" την πολιτική, να καταλάβουν επιτέλους πως τα κόμματα είναι φορείς πολιτικής, είναι πολιτικοί οργανισμοί που διεκδικούν την εξουσία. Πολιτική είναι η άσκηση οργάνωσης της κοινωνικής ζωής που αποβλέπει στην ηθική δόμηση των κοινωνιών. Ανταποκρίνονται τα κόμματα στην ελλάδα στην παραπάνω έννοια της πολιτικής; Όχι βέβαια. Συνεπώς πρέπει να απαγορευτούν οι υποστηρικτικές αναφορές και η προπαγάνδα υπέρ των κομμάτων και όχι η πολιτική αυτή καθεαυτή. Το να λέει κάποιος "απαγορεύεται η πολιτική μέσα στο δίκτυο", είναι σχήμα οξύμωρο αφού όπως είπαμε το ίδιο το δίκτυο συνιστά πολιτική πράξη κι αυτό νομίζουμε είναι κατανοητό στον καθένα.
Τέλος, χρειάζεται να δημιουργηθεί συνείδηση στο δίκτυο, όχι μόνο περί της σύγχρονης ελλαδικής και διεθνούς πραγματικότητας, αλλά κυρίως για το πως αυτοπροσδιορίζεται το δίκτυο σε αυτήν την πραγματικότητα και τι κάνει για να επιβεβαιώνει το αυτοπροσδιορισμό του. Γι αυτό είναι απαραίτητο να οργανωθούν διαλέξεις, προβολές-συζητήσεις, σεμινάρια, κ.λ.π. σε θέματα που θα αποφασιστούν σε συνέλευση, εξετάζοντας παράλληλα ανιδιοτελείς προσφορές από ερευνητές, μελετητές, ιστορικούς, οικονομολόγους, κ.α.
Ntip
υγ. Αφιερωμένο αποκλειστικά στους λωποδύτες μας Απάτη είναι ως γνωστόν η αποσιώπηση της αλήθειας ή, η παράσταση ψευδών πραγμάτων ως αληθών. Εξ αυτού του ορισμού της συνάγεται ότι η απάτη δεν οφείλεται στην ευφυία του απατεώνα, διότι ο καθένας μπορεί να παραστήσει ψευδώς πράγματα ακόμη κι ένας βλάκας, αλλά στην ευπιστία του θύματος. Το ότι ο βλάκας καταφεύγει στην απάτη, επειδή είναι ευκολότερο μέσο διανοητικά, είναι αυτονόητο, διότι είναι ανίκανος να μεταχειρισθεί έντιμα μέσα καθότι δυσκολώτερα, τα οποία μεταχειρίζεται κάποιος που έχει πραγματική προσωπική αξία. (Στην ελλαδική πραγματικότητα βέβαια υπάρχει κοινωνική ώθηση προς την απάτη "που πας με το σταυρό στο χέρι;" σου λένε, όταν τα πράγματα είναι δύσκολα, άρα υπάρχει ώθηση και προς την βλακεία). Από που λοιπόν προέρχεται η ευρέως διαδεδομένη άποψη, ότι ο απατεώνας όχι μόνο δεν είναι βλάκας αλλα είναι αναγκαία ευφυής, αντί των παραπάνω απ' όπου αποδεικνύεται ότι ο απατεώνας όχι μόνο αποκλείεται να είναι ευφυής αλλά είναι αναγκαία βλάκας. Η αντίληψη αυτή προέρχεται από την θεωρεία των βλακών περί της ευπιστίας. Συνηθισμένος ο βλάκας να σκέφτεται όχι με τον νοητικό του μηχανισμό, αλλά από εξωτερικές χοντροειδείς εντυπώσεις, δεν ερευνά βέβαια αιτιοκρατικές σχέσεις, περιορίζεται στο γεγονός μιας επιτυχημένης απάτης, απ' το οποίο συνάγεται αβίαστα η βλακεία του θύματος και η ευφυία του απατεώνα. Το ότι η απάτη δεν οφείλεται στην ευφυία αναλύθηκε νομίζουμε επαρκώς. Το ότι όμως η ευπιστία του θύματος οφείλεται στη βλακεία, είναι αληθινό μνημείο βλακικής "διάνοιας" και πολιτιστικής υποστάθμης. Διότι η ευπιστία ενός προσώπου, η οποία προυποθέτει και τους άλλους έντιμους και άρα ευφυείς, είναι ασφαλώς το μεγαλύτερο τεκμήριο της πνευματικής του ανάπτυξης και του πολιτισμού του. Όσο ψηλότερα στις βαθμίδες της ευφυίας και του πολιτισμού βρίσκεται ένα πρόσωπο, τόσο περισσότερο εύπιστο είναι. Ο τελευταίος των βλακών θα μπορούσε να εξαπατήσει έναν Καντ, έναν Μπετόβεν, έναν Μπρεχτ. Ο χαρακτηρισμός λοιπόν του βλακός ας είναι εκτός των άλλων και η τιμωρία των όσων υιοθετούν λωποδυσιακή συμπεριφορά μέσα στο δίκτυο.
|